تاریخچه مطبوعات استان گلستان از سال 1215 تا 1370 با رویکرد جامعه شناسی تاریخی

در جهان پیچیده معاصر ، مطبوعات تنها جایگاهی است که آزادی عمومی و بیان، آگاهی بخشی ، پرسشگری از قدرت و تبادل آراء مردم را امکان پذیر می سازد . تحقیق حاضر کوشیده است در سطح محلی یکی از استان های کشور ( استان گلستان ) به بررسی و مطالعه تاریخ و نحوه شکل گیری و ظهور مطبوعات بپردازد و طی سالهای 1215 تا 1370 به توصیف سیر تحولات مطبوعات ، معرفی نشریات منتشر شده ، دست اندرکاران و مدیران این نشریات و تا حد امکان شیوه های نوشتاری و محتوایی آنها نائل شود . مبطوعات محلی بعنوان مقوله ای منحصر و متفاوت از مطبوعات ملی و بین المللی ، کارکردها و ضرورتهای خاص خود را داراست . به این معنا که مطبوعات محلی می کوشد تا با تکیه بر اخبار و مسائل یک اجتماع محلی ، مثلا یک استان یا یک شهرستان ، همان کارکردها و وظایف مطبوعات ملی را به انجام رساند . در حالی که در دهه های پایانی قرن بیستم ، مطبوعات محلی به جایگاه کارکردی و عملی خود در عرصه عمومی اجتماعات محلی رسیدند و اهمیت و ضرورت مطالعاتی خود را ، اثبات کردند ( فرانکلین و مورفی 1998 : 7 ) ، یکی از مهمترین اهداف این تحقیق این بوده است که نخستین مطالعه و بررسی تاریخی و معرفی ویژگی های اندام شناختی و محتوایی مطبوعات محلی استان گلستان را تا حد امکان به انجام رساند . در این تحقیق ، در معرفی ، شناسایی دست اندرکاران و صاحبان این نشریات ، و توصیف چگونگی و تاریخ انتشار هر یک ، از تکنیک های اسنادی و تاریخ شفاهی استفاده شده است . از مجموعه این بررسی ها معلوم شد که بطور کلی تاریخ حضور مطبوعات اولیه در منطقه و انتشار مطبوعات مستقل محلی ، سه دوره تاریخی را طی کرده است . دوره نخست ( 1215 تا 1313 ) ، که تنها مطبوعات سراسری و منتشر شده در سایر استانها و مناطق کشور به منطقه ارسال می شده ، دوره دوم ( 1313 تا 1357 ) که نشریات مستقل محلی منطقه به چاپ می رسد ، و دوره سوم ( 1357 تا 1370 ) است که در نخستین سالهای آن ، تعدادی نشریه با حال و هوای انقلابی و متفاوت از دوره قبل ، منتشر می شود . به هر حال تحقیقاتی از این دست یقینا نقطه آغاز و بستر مطالعات و بررسی های بعدی در حوزه رسانه مطبوعات این استان خواهد بود . برای مثال از مهمترین نتایج این تحقیق ، فراهم آوردن آرشیوی از نشریات تاریخی استان گلستان بوده است ، که به شدت کمبود آن قابل مشاهده است . این مجموعه که اسناد آن ضمیمه این تحقیق است ، از مجموعه آرشیوهای رسمی کتابخانه ها و مراکز رسانه ای و آرشیوهای شخصی بدست آمده است .